Heb je gemerkt dat ondernemerschap in Vlaanderen booming is? In 2023 brak het aantal kmo’s alle records, met bijna 1,33 miljoen actieve ondernemingen in België. Dat klinkt als goed nieuws, toch? Maar achter die cijfers schuilt een zorgwekkende realiteit. Meer dan een vijfde van deze ondernemingen heeft geen financiële buffer om onverwachte kosten of investeringen op te vangen. Een situatie die niet alleen ondernemers, maar ook onze economie als geheel raakt.
Vlaanderen groeit, maar struikelt over financiële obstakels
Met 726.036 kmo’s vertegenwoordigt Vlaanderen 54,5% van alle Belgische ondernemingen, een stijging van 2,1% ten opzichte van 2022. Opvallend is dat Vlaamse ondernemingen gemiddeld jong zijn: een derde bestaat minder dan vijf jaar. De dienstensector voert de lijst aan met 38,3%, gevolgd door de bouwsector (14,8%) en de industrie (9,3%).
Maar ondanks de groei is er een keerzijde. 89,5% van de kmo’s in Vlaanderen heeft geen personeel, een stijging van 85,6% in 2013. De trend naar freelancers en bijberoepers illustreert de aantrekkingskracht van zelfstandigheid, maar het benadrukt ook de uitdagingen van werkgeverschap, zoals krapte op de arbeidsmarkt.
De schokken die kmo’s doen wankelen
De kosten om te ondernemen zijn de afgelopen jaren fors gestegen. Tussen 2022 en 2024 zagen kmo’s hun loonkosten met bijna 16% stijgen, en energieprijzen blijven fors hoger dan in 2020. Voeg daar stijgende rentetarieven aan toe en het is duidelijk waarom steeds meer ondernemingen aangeven te moeten besparen op personeel, aanbod, of investeringen.
Uit een schokbestendigheidstest van GraydonCreditsafe blijkt dat 21% van de Vlaamse kmo’s een acuut gebrek aan financiële reserves heeft. Zij moeten vaak terugvallen op externe financiering, eigen spaargeld, of prijsverhogingen om het hoofd boven water te houden. En dat is zorgwekkend, want zonder buffer is de kans klein dat deze bedrijven de volgende economische schok overleven.
Hoe kan de overheid helpen?
UNIZO roept op tot structurele veranderingen. Denk aan administratieve vereenvoudiging, een vlotter vergunningsbeleid en het behoud van fiscale stimuli zoals de investeringsaftrek. Groene investeringen en digitale transitie verdienen extra aandacht, bijvoorbeeld via goedkope achtergestelde leningen zoals de geplande Ecoboostlening.
Daarnaast blijft de loonkostproblematiek een heet hangijzer. Volgens UNIZO is automatische loonindexering niet langer houdbaar. Een duurzaamheidsindex waarbij fossiele brandstoffen minder doorwegen, kan bedrijven helpen om betaalbare loonkosten te behouden.
Waarom is dit belangrijk voor jou als ondernemer?
Misschien herken je dit scenario: je onderneming groeit, maar stijgende kosten knagen aan je marges. Hoe kun je als kmo blijven investeren en tegelijkertijd financieel veerkrachtig blijven? Het antwoord ligt in een mix van strategische aanpassingen, slimme financiering en het benutten van beleidsmaatregelen.
Als ondernemer kun je alvast:
- Investeren in duurzaamheid: Denk aan subsidies en goedkope leningen voor groene transities.
- Netwerken en kennis delen: Samenwerken met andere ondernemers kan kostenbesparend werken en nieuwe inzichten opleveren.
- Blijven innoveren: Zelfs in zware tijden biedt innovatie kansen om je concurrentiepositie te versterken.
De cijfers spreken voor zich: kmo’s vormen het hart van onze economie. Maar zonder doordachte ondersteuning riskeren we dat dit hartslag minder krachtig wordt. Ondernemen is vandaag uitdagender dan ooit, maar met de juiste steun en strategie kun je niet alleen overleven, maar ook bloeien.
