De Belgische economie staat onder druk. Het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen) peilt twee keer per jaar naar de economische toestand van ons land en wat blijkt? We zitten in een complexe mix van structurele uitdagingen, waar de industrie, export en werkgelegenheid zware klappen krijgen. Toch zijn er kansen voor slimme ondernemers om zich aan te passen en sterker uit de crisis te komen.
Een economie in recessie: de cijfers en feiten
De cijfers liegen er niet om. Onze industrie kampt al meer dan anderhalf jaar met een recessie. Dit wordt versterkt door een stijgende loonkostenhandicap en torenhoge energieprijzen. In 2023 kostte een uur arbeid in de Belgische privésector gemiddeld €47,10, een aanzienlijk verschil met de €41,70 van onze buurlanden. Het gevolg? Krimpende marktaandelen en een productiecapaciteit die onder de 75% blijft hangen, een niveau dat normaal alleen tijdens crises wordt bereikt.
| Vergelijking kostencompetitiviteit (2023) | België | Buurlanden |
|---|---|---|
| Uurloon privésector | €47,10 | €41,70 |
| Loonkostenverschil per maand | €750 | – |
Export onder druk: wat betekent dit voor kmo’s?
De exportmarkten vormen al langer een pijnpunt. Door de hoge kostencompetitiviteit kampen Belgische bedrijven met een afkalvend marktaandeel, zowel nationaal als internationaal. In- en uitvoervolumes zijn in 2024 verder gekrompen, en een herstel wordt pas verwacht in 2026.
Voor ondernemers betekent dit dat het essentieel is om innovatieve exportstrategieën te ontwikkelen. Denk aan nichemarkten of samenwerkingen met buitenlandse partners om schaalvoordelen te benutten.
Tewerkstelling: de klap van de achteruitgang
De werkgelegenheid in België heeft in 2024 een stevige knauw gekregen. 55% van de sectoren rapporteert een daling van de tewerkstelling. Zelfs de ict-sector, die traditioneel een sterke speler is, ziet een terugloop.
De privésector verloor sinds midden 2023 ongeveer 12.000 jobs, waarvan 7.000 in de eerste drie kwartalen van 2024. Bedrijven sluiten niet-rendabele afdelingen, delokaliseren productie of gaan failliet. Toch blijft de werkloosheidsgraad relatief stabiel, dankzij de vergrijzing die het arbeidsaanbod verlaagt.
Drie beleidsaanbevelingen voor ondernemers
De economische situatie vraagt om concrete actie. Het VBO stelt drie essentiële hervormingen voor:
- Herstel van het concurrentievermogen
- Loonkosten beheersen in lijn met handelspartners.
- Energiekosten voor bedrijven verlagen.
- Administratieve lasten verminderen.
- Sanering van overheidsfinanciën
Een begrotingssanering is cruciaal om het tekort van 4,6% van het bbp in 2024 terug te dringen. Digitalisering en een efficiëntere overheid kunnen hierbij helpen. - Hervorming van de arbeidsmarkt
Met een vacaturegraad van 4,2% is activering van werkzoekenden noodzakelijk. Minder “hangmat”, meer “trampoline”.
Conclusie: ondernemers in actie
De Belgische economie staat op een kantelpunt. Ondernemers kunnen deze uitdagingen omzetten in kansen door te focussen op innovatie, efficiëntie en duurzame groei. Tegelijkertijd is het aan beleidsmakers om de weg vrij te maken voor structurele hervormingen. Samen kunnen we de basis leggen voor een sterker, concurrerender België.
